W dzisiejszym artykule opiszę 2 ciekawe zagadnienia, mianowicie skąd pochodzi słowo kapok oraz co ma arktyczna kaczka do śpiwora.
Słowo kapok na dobre zadomowiło się w języku polskim. Używamy go szczególnie często w okresie wakacyjnym, ponieważ kamizelka ratunkowa zapewnia nam bezpieczeństwo w przypadku nieoczekiwanego wpadnięcia do wody. Zakładanie kapoka jest zalecane podczas kajakarstwa, pływania łódką czy windsurfingu. Większość wędkarzy raczej wyśmieje zakładanie kapoka do połowów z brzegu, jednak w niektórych sytuacjach warto by go mieć. Kapok przypomina budową kamizelkę, może być nadmuchiwany lub nie, a także może posiadać pas biodrowy. Niektóre modele chronią przed utonięciem także osoby nieprzytomne.
Co ma kapok do świata roślin?
Przenieśmy się na chwilę do gorącej dżungli, gdzie rośnie drzewo o wysokości nawet 70 m, przypominające pokrojem nasz dąb, ale z dłuższym pniem. To puchowiec pięciopręcikowy, nazywany też drzewem kapokowym. Rodzi ono nasiona pokryte lekkim włóknem które nosi właśnie nazwę kapok. Przypomina ono puch, może być używane do wypełniania materaców i mebli. Kapok używano do produkowania pierwszych kamizelek ratunkowych.
 |
| Drzewo puchowca |
Nasiona puchowca dają olej wykorzystywany następnie do produkowania mydła. Mogą być też spożywane przez ludzi i zwierzęta, po odpowiedniej obróbce. Jadalne są też liście, owoce i kwiaty. Co ciekawe, kwiaty tej rośliny rozkwitają w nocy, ponieważ są zapylane przez nietoperze.
W medycynie wykorzystuje się korę, korzenie i wywar z liści kapoku, którym przypisuje się między innymi działanie przeciwcukrzycowe, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe..
Drzewo jest uznawane w niektórych kulturach za święte. Można je znaleźć na herbie Gwinei Równikowej.
Kapok został wyparty przez sztuczne włókna, ze względu na wysoką cenę oraz łatwopalność.
W Azji i Afryce rośnie roślina o nazwie mleczara, której włókno także nazywano kapokiem. Mleczara posiada własne zalety – daje długie i mocne włókna o nazwie mudar. Wydziela trujący, mleczny sok, stosowany w medycynie oraz do wytwarzania gumy – podobnie jak kauczuk. Jej piękne kwiaty są używane do tworzenia girland lei.
 |
| Girlanda Lei z Polinezji |
Bezcenny arktyczny puch
Z krajów tropikalnych wróćmy do chłodnych rejonów półkuli północnej. Żyje tam sobie kaczka edredon, o niezbyt inteligentnym wyrazie twarzy (dzioba?). Co roku buduje gniazda które wyściela puchem. Okazuje się, że puch ten jest bezcenny.
Hemingway w książce Komu bije dzwon opisywał nocleg głównego bohatera. Stwierdził on, że warto było wydać bardzo dużą kwotę na śpiwór edredonowy, ponieważ można w nim spać na dworze nawet w największe mrozy. Skąd biorą się te magiczne właściwości puchu edredona?
Puch to piórka które rosną w pewnych obszarach ciała ptaków wodnych. Nie znajdziemy go u ptaków lądowych, np. u kury. Obecnie można kupić śpiwory puchowe z naturalnym wypełnieniem, z puchu gęsi i kaczek, zwykle specjalnie hodowanych w celu uzyskania jak najlepszego surowca. Puch edredona jest jednak znacznie lepszy i podobno stanowi najlepszy izolator na ziemi. Był używany jako waluta już w 890 roku.
Próbowałem znaleźć w sieci współcześnie oferowane śpiwory z pierza edredona i niestety nie znalazłem. Być może materiał jest zbyt ekskluzywny i zbyt drogi aby używać go w śpiworach produkowanych seryjnie. Rocznie zbiera się go jedynie 4 kilogramy, pobierając go z gniazd dziko żyjących kaczek i zastępując materiałem syntetycznym lub sianem. Puch zbiera się obecnie na Islandii i Norwegii, w Rosji, Grenlandii i na Alasce. W Norwegii kaczkom buduje się specjalne schronienia.
W sieci można za to znaleźć kołdrę z edredona. Są wykonywane na zamówienie. Najmniejsza kołdra z edredona kosztuje bagatela – 16 tysięcy złotych.