I. Wprowadzenie

A. Co to jest rozwarstwienie aorty?

Rozwarstwienie aorty jest stanem, w którym warstwa wewnętrzna i zewnętrzna aorty oddzielają się od siebie, co prowadzi do powstania dwóch przestrzeni wewnątrz naczynia krwionośnego.

B. Dlaczego ten temat jest tak ważny?

Rozwarstwienie aorty jest bardzo poważnym stanem, który może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak niedokrwienie narządów, zapalenie wsierdzia, a nawet pęknięcie aorty, co jest często śmiertelne.

C. Kto powinien przeczytać ten artykuł?

Osoby z diagnozą ryzyka lub przewlekłymi schorzeniami serca, osoby z wywiadem rodzinnej predyspozycji do chorób układu krążenia, osoby z nadciśnieniem tętniczym lub palące papierosy.

II. Anatomia i funkcja aorty

A. Budowa aorty: warstwy ściany naczynia

Aorta, największe naczynie krwionośne w organizmie, składa się z trzech warstw ściany naczynia: błony wewnętrznej (intymy), środkowej (media) i zewnętrznej (adwentycji). Rozwarstwienie aorty polega na oderwaniu się warstw od siebie, tworząc dwie drogi przepływu krwi.

B. Rola aorty w krążeniu krwi

Aorta pełni kluczową rolę w przepływie krwi z serca do reszty organizmu. Jest głównym naczyniem odprowadzającym tlenowatą krew z lewej komory serca do tętnic obwodowych, zapewniającym utrzymanie ciśnienia krwi i prawidłowy przepływ krwi do wszystkich tkanek i narządów.

C. Różnice między aortą wstępującą, łukiem aorty i aortą zstępującą

• Aorta wstępująca: To część aorty wychodząca bezpośrednio z lewej komory serca, biegnąca w kierunku głowy i szyi.
• Łuk aorty: Jest to zakrzywiona część aorty po wyprowadzeniu z lewej komory, która skręca w lewo, a następnie skręca w prawo, kierując się w dół.
• Aorta zstępująca: Ostatni odcinek aorty, który biegnie w dół ku dolnej części ciała, zasilając mięśnie, narządy i inne struktury na swojej drodze.

III. Czym jest rozwarstwienie aorty?

A. Definicja i mechanizm rozwarstwienia

Rozwarstwienie aorty to patologiczny stan, w którym dochodzi do oderwania się warstw ściany aorty i powstania dwóch drożnych przestrzeni dla przepływu krwi. Mechanizm rozwarstwienia zazwyczaj związany jest z osłabieniem ściany naczynia, które mogą być spowodowane np. nadciśnieniem tętniczym, urazami, wewnętrznymi pęknięciami aorty, wrodzonymi wadami serca czy chorobami układu krążenia.

B. Podział: Typ A i Typ B (klasyfikacja Stanforda)

• Typ A: Rozwarstwienie obejmuje aortę wstępującą i/lub łuk aorty. Jest to bardziej groźna forma rozwarstwienia, ponieważ zazwyczaj wymaga natychmiastowego leczenia chirurgicznego ze względu na zagrożenie życia.
• Typ B: Rozwarstwienie ogranicza się do aorty zstępującej. Może być leczone inwazyjnie lub zachowawczo, w zależności od warunków klinicznych i stanu pacjenta.

C. Inne klasyfikacje: DeBakey i ich zastosowanie kliniczne

Klasyfikacja DeBakey:

• Typ I: Rozwarstwienie obejmuje całą aortę wstępującą, łuk aorty i aortę zstępującą.
• Typ II: Rozwarstwienie ogranicza się do aorty wstępującej.
• Typ III: Rozwarstwienie zlokalizowane jest wyłącznie w aorcie zstępującej.

Klasyfikacja DeBakey ma znaczenie kliniczne w ocenie ciężkości i rozmieszczenia rozwarstwienia, co wpływa na wybór metody leczenia i prognozę pacjenta.

IV. Przyczyny i czynniki ryzyka

A. Nadciśnienie tętnicze jako główny czynnik ryzyka

Nadciśnienie tętnicze jest jednym z głównych czynników ryzyka rozwarstwienia aorty. Wysokie ciśnienie krwi może powodować nadmierne obciążenie ściany aorty, co z czasem może prowadzić do osłabienia naczyń, powstawania ewentualnych pęknięć i rozwarstwienia.

B. Choroby tkanki łącznej (Marfana, Ehlersa-Danlosa)

Choroby tkanki łącznej, takie jak zespół Marfana czy zespół Ehlersa-Danlosa, mogą zwiększyć ryzyko rozwarstwienia aorty. Osoby z tymi schorzeniami mają zmniejszoną elastyczność i wytrzymałość tkanek, co predysponuje je do uszkodzeń naczyń krwionośnych, w tym aorty.

C. Wady wrodzone aorty (dwupłatkowa zastawka aortalna)

Wady wrodzone aorty, takie jak występowanie dwupłatkowej zastawki aortalnej zamiast trójpłatkowej, mogą stanowić czynnik ryzyka rozwarstwienia aorty. Zaburzenia strukturalne aorty mogą prowadzić do nieprawidłowego obciążenia i zmian w przepływie krwi, co może przyczynić się do powstawania rozwarstwienia.

D. Urazy mechaniczne i jatrogeneza (np. po zabiegach)

Urazy mechaniczne, takie jak urazy w wyniku wypadków drogowych czy upadków, mogą również być przyczyną rozwarstwienia aorty poprzez bezpośrednie uszkodzenie tkanek naczyniowych. Ponadto, niektóre zabiegi medyczne, szczególnie te związane z dostępem do naczyń krwionośnych, mogą zwiększać ryzyko rozwarstwienia aorty.

E. Styl życia i czynniki środowiskowe

Style życia prowadzące do rozwoju czynników ryzyka, takie jak palenie tytoniu, niewłaściwa dieta, brak aktywności fizycznej czy nadmierne spożycie alkoholu, mogą również przyczynić się do rozwarstwienia aorty. Ponadto, czynniki środowiskowe, takie jak zanieczyszczenie powietrza czy ekspozycja na substancje chemiczne, mogą mieć negatywny wpływ na stan naczyń krwionośnych, w tym aorty.

Rozwarstwienie aorty

V. Objawy kliniczne

A. Ból – lokalizacja, charakter i natężenie

• Lokalizacja bólu: Ból związany z rozwarstwieniem aorty może być początkowo odczuwany w okolicy klatki piersiowej, pleców, brzucha lub pod mostkiem.
• Charakter bólu: Ból może być opisany jako nagły, intensywny, szarpiący, rozdzierający lub promieniujący.
• Natężenie bólu: Ból związany z rozwarstwieniem aorty jest z reguły bardzo silny i nagły, często opisywany jako „jeden z najgorszych bólów w życiu”.

B. Objawy towarzyszące: omdlenia, niedokrwienie kończyn

• Omdlenia: Rozwarstwienie aorty może prowadzić do niedokrwienia mózgu, co może objawiać się omdleniami, utratą przytomności oraz zaburzeniami świadomości.
• Niedokrwienie kończyn: W przypadku rozwarstwienia aorty może wystąpić zaburzone krążenie krwi, co objawiać się może jako niedokrwienie kończyn, ból w kończynach, zimne i sinawe palce.

C. Różnice w symptomach przy typie A i typie B

• Typ A: Rozwarstwienie typu A dotyczy rozwarstwienia wstępującego odcinka aorty i jest bardziej zagrażające dla życia. Objawy mogą obejmować nagły i intensywny ból w klatce piersiowej promieniujący do pleców, szyi czy ramion, zaburzenia rytmu serca, omdlenia, niewydolność serca.
• Typ B: Rozwarstwienie typu B dotyczy rozwarstwienia zstępującego odcinka aorty i może objawiać się jako ból pleców lub brzucha, niedokrwienie kończyn dolnych, zaburzenia przewodu pokarmowego.

D. Przypadki bezobjawowe – kiedy rozwarstwienie zaskakuje

Rozwarstwienie aorty może być również asymptomatyczne lub przechodzić z niespecyficznymi objawami, co może sprawić, że choroba zostanie zdiagnozowana przypadkowo podczas badań przesiewowych lub diagnostycznych z innych powodów. W niektórych przypadkach rozwarstwienie aorty może pozostać bezobjawowe aż do momentu groźnego dla życia powikłania, takiego jak pęknięcie aorty.

VI. Diagnostyka rozwarstwienia aorty

A. Wywiad i badanie fizykalne

Podczas wywiadu pacjent może zgłaszać objawy takie jak nagły i intensywny ból w klatce piersiowej, plecach czy brzuchu, omdlenia, zaburzenia rytmu serca. Ważne jest także poznanie czynników ryzyka, stanu zdrowia pacjenta oraz ewentualnych chorób współistniejących.

Podczas badania fizykalnego lekarz może zauważyć nieprawidłowości takie jak nierówny tętniak, szmer naczyniowy, zaburzenia rytmu serca, przyśpieszone tętno czy różnice w ciśnieniu krwi między kończynami.

B. Najważniejsze badania obrazowe:

• Tomografia komputerowa (TK): Pozwala na dokładną ocenę struktury aorty, lokalizacji rozwarstwienia, wielkości obrażeń oraz ewentualnych powikłań.
• Obrazowanie rezonansem magnetycznym (MRI): Jest również skuteczną metodą pozwalającą na ocenę rozwarstwienia aorty, struktury naczyń krwionośnych oraz ewentualnych powikłań.
• Echokardiografia przezprzełykowa: Pozwala na ocenę struktury serca, funkcji pompy serca, a także dokładną ocenę aorty i rozwarstwienia.

C. EKG i markery laboratoryjne

• EKG: EKG może pomóc w identyfikacji zaburzeń rytmu serca i ewentualnych powikłań związanych z rozwarstwieniem aorty, ale nie jest specyficznym narzędziem diagnostycznym dla tej choroby.
• Markery laboratoryjne: Niektóre markery laboratoryjne, takie jak D-dimery, mogą być podwyższone w przypadku rozwarstwienia aorty, jednak nie są one specyficzne i nie pozwalają na bezpośrednią diagnozę tej choroby.

D. Rola diagnostyki różnicowej: zawał serca, zator płucny, tętniak

• Zawał serca: Rozwarstwienie aorty może czasami manifestować się podobnie do zawału serca z uwagi na ból w klatce piersiowej. Diagnostyka różnicowa pozwala na wykluczenie zawału serca poprzez analizę innych objawów i wyników badań.
• Zator płucny: Podobnie jak w przypadku zawału serca, objawy rozwarstwienia aorty mogą przypominać zator płucny. Ważne jest uwzględnienie diagnostyki różnicowej w celu prawidłowej identyfikacji choroby.
• Tętniak: Rozwarstwienie aorty musi być odróżnione od tętniaka aorty, który jest poszerzeniem naczynia. Badania obrazowe pomagają w różnicowaniu tych dwóch stanów chorobowych oraz w ustaleniu odpowiedniego leczenia.

VII. Leczenie i interwencje medyczne

A. Postępowanie w ostrym typie A – pilna operacja

W przypadku rozwarstwienia aorty w ostrej formie typu A, konieczna jest natychmiastowa interwencja chirurgiczna. Operacja obejmuje często resekcję zastawki aorty i wszczepienie protezy naczyniowej w celu zapobieżenia dalszej ekspansji rozwarstwienia i zapobieżenia potencjalnemu rozerwaniu aorty.

B. Leczenie zachowawcze i chirurgiczne typu B

W przypadku rozwarstwienia aorty w postaci typu B, leczenie może być zarówno zachowawcze, jak i chirurgiczne.

• Leczenie zachowawcze obejmuje kontrolę ciśnienia krwi, stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, a także stałą obserwację w celu monitorowania ewentualnych zmian w rozwarstwieniu. W przypadku potrzeby, wdrażana jest także terapia farmakologiczna.
• Chirurgiczne leczenie typu B może obejmować zabiegi takie jak stentowanie lub zabiegi endowaskularne, które mają na celu poprawę przepływu krwi w tętnicy aorcie i zapobieżenie dalszej ekspansji rozwarstwienia.

C. Endowaskularne techniki naprawy (TEVAR)

Endowaskularne techniki naprawy aorty (TEVAR) są często stosowane jako alternatywa dla konwencjonalnych operacji chirurgicznych w leczeniu rozwarstwienia aorty. Procedura TEVAR polega na wprowadzeniu stentu przez naczynie krwionośne, aby wzmocnić ściany aorty i przywrócić prawidłowy przepływ krwi.

D. Farmakoterapia wspomagająca

W leczeniu rozwarstwienia aorty, farmakoterapia wspomagająca odgrywa istotną rolę. Do często stosowanych leków należą beta-blokery, które pomagają zmniejszyć ciśnienie krwi oraz obciążenie serca, co może zapobiec dalszemu pogorszeniu rozwarstwienia. Dodatkowo, leki przeciwnadciśnieniowe mogą być stosowane w celu kontrolowania ciśnienia krwi i zmniejszenia obciążenia naczyń krwionośnych.

VIII. Powikłania i skutki rozwarstwienia aorty

A. Zawał serca, udar mózgu, tamponada serca

• Rozwarstwienie aorty może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zawał serca, wynikający z zaburzeń krążenia krwi w naczyniach wieńcowych.
• Dodatkowo, możliwe jest również wystąpienie udaru mózgu, spowodowanego nagłym zatrzymaniem przepływu krwi do mózgu.
• Tamponada serca to stan, w którym nagromadzone płyny w worku osierdziowym naciskają na serce, co może prowadzić do zaburzeń jego funkcjonowania.

B. Niedokrwienie narządów: nerek, jelit, rdzenia kręgowego

Rozwarstwienie aorty może prowadzić do niedokrwienia różnych narządów w organizmie, w tym nerek, jelit i rdzenia kręgowego. Niedostateczny przepływ krwi do tych narządów może prowadzić do ich uszkodzenia lub niewydolności, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta.

C. Ryzyko nawrotu i przewlekłego rozwarstwienia

Po przebytym przypadku rozwarstwienia aorty istnieje zwiększone ryzyko nawrotu tego schorzenia. Ponadto, pacjenci z rozwarstwieniem aorty mogą być narażeni na ryzyko wystąpienia przewlekłego rozwarstwienia, które wymaga regularnej kontroli i monitorowania, aby zapobiec ewentualnym powikłaniom. Długoterminowe obserwacje i ścisła opieka medyczna są kluczowe w zapobieganiu nawrotom i przewlekłym skutkom rozwarstwienia aorty.

IX. Rokowanie i statystyki przeżycia

A. Śmiertelność w ostrym rozwarstwieniu – jak ważny jest czas

Ostra postać rozwarstwienia aorty jest stanem życia zagrażającym i wymagającym natychmiastowej interwencji medycznej. Szybka diagnoza i leczenie są kluczowe dla poprawy rokowania pacjenta. Z każdą godziną opóźnienia w udzieleniu pomocy rośnie ryzyko śmiertelności, dlatego czas od wystąpienia objawów do rozpoczęcia leczenia jest kluczowy dla przeżycia pacjenta.

B. Czynniki wpływające na rokowanie

Rokowanie pacjentów z rozwarstwieniem aorty zależy od wielu czynników, w tym od stopnia zaawansowania schorzenia, lokalizacji rozwarstwienia, stanu zdrowia pacjenta, obecności innych chorób współistniejących oraz skuteczności leczenia. Pacjenci mający pod kontrolą czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego, takie jak nadciśnienie tętnicze czy hipercholesterolemia, mogą mieć lepsze rokowanie.

C. Długoterminowe przeżycie po operacji i leczeniu zachowawczym

Zarówno operacyjne, jak i leczenie zachowawcze mogą wpłynąć na długoterminowe przeżycie pacjentów z rozwarstwieniem aorty. Osoby poddane operacji mają lepsze rokowanie w porównaniu z pacjentami leczonymi zachowawczo, ale kluczowe jest również regularne monitorowanie, kontrola czynników ryzyka oraz zachowanie zdrowego stylu życia. Długoterminowe przeżycie zależy również od ewentualnych powikłań, takich jak niedokrwienie narządów, które mogą wpłynąć na jakość i długość życia pacjenta.

X. Profilaktyka i zapobieganie

A. Znaczenie kontroli ciśnienia tętniczego

Regularna kontrola ciśnienia tętniczego jest kluczowym elementem profilaktyki rozwarstwienia aorty. Nadciśnienie tętnicze to jeden z głównych czynników ryzyka rozwarstwienia aorty, dlatego ważne jest utrzymywanie ciśnienia na odpowiednim poziomie poprzez leczenie farmakologiczne, zmianę stylu życia oraz regularne kontrole u lekarza.

B. Regularne badania obrazowe u osób z grup ryzyka

Osoby z wyższym ryzykiem rozwarstwienia aorty, takie jak osoby z rodzinami obciążonymi tym schorzeniem, powinny regularnie poddawać się badaniom obrazowym, takim jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny, celem wczesnego wykrycia ewentualnych zmian w aorcie.

C. Styl życia: dieta, aktywność fizyczna, unikanie stresu

Zdrowy styl życia, w tym zbilansowana dieta bogata w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, zdrowe tłuszcze i ograniczenie soli oraz cukru, regularna aktywność fizyczna, rzucenie palenia tytoniu oraz unikanie stresu może przyczynić się do zmniejszenia ryzyka rozwarstwienia aorty.

D. Genetyka – kiedy warto się przebadać

Osoby mające w rodzinie przypadki rozwarstwienia aorty lub związane z tym schorzeniem zespoły, takie jak zespół Marfana czy zespół Ehlersa-Danlosa, powinny skonsultować się z lekarzem w celu uzyskania porady genetycznej. Badania genetyczne oraz regularne kontrole kardiologiczne mogą być zalecane w celu wykrycia ewentualnych predyspozycji genetycznych oraz wczesnego wykrycia ewentualnych zmian w aorcie.

XI. Rozwarstwienie aorty u szczególnych grup

A. Młodzi pacjenci z chorobami genetycznymi

Młodzi pacjenci z chorobami genetycznymi, takimi jak zespół Marfana, zespół Ehlersa-Danlosa czy zespół Loeys-Dietz, są bardziej podatni na rozwój rozwarstwienia aorty ze względu na zmiany strukturalne w tkance łącznej. W związku z tym, ci pacjenci wymagają regularnej oceny kardiologicznej i obrazowej w celu wczesnego wykrycia potencjalnych zmian w aorcie.

B. Kobiety w ciąży – rzadki, ale groźny przypadek

Rozwarstwienie aorty w ciąży jest rzadkie, jednak może być bardzo groźne zarówno dla kobiety, jak i rozwijającego się płodu. Zwiększone obciążenie krążenia oraz hormonalne zmiany mogą zwiększać ryzyko rozwarstwienia aorty u niektórych kobiet w ciąży. Kobiety z rodzinami obciążonymi chorobami genetycznymi związanymi z aortą powinny być szczególnie monitorowane podczas ciąży.

C. Sportowcy i osoby intensywnie trenujące

Bardzo intensywne treningi sportowe i duża aktywność fizyczna mogą zwiększać ryzyko rozwarstwienia aorty u niektórych osób, zwłaszcza u tych z istniejącymi warunkami genetycznymi lub strukturalnymi aorty. Sportowcy i osoby intensywnie trenujące powinny być świadome ryzyka związanego z przeciążeniem aorty i regularnie monitorować swoje zdrowie sercowo-naczyniowe.

D. Seniorzy i wielochorobowość

U seniorów oraz osób z wieloma współistniejącymi chorobami, takimi jak nadciśnienie tętnicze, miażdżyca czy cukrzyca, istnieje zwiększone ryzyko rozwarstwienia aorty. Starzejący się układ sercowo-naczyniowy oraz obciążenia związane z wieloma chorobami mogą predysponować do tej poważnej kondycji. Dlatego ważne jest regularne monitorowanie seniorów oraz osób z wielochorobowością pod kątem rozwarstwienia aorty.

XII. Życie po rozwarstwieniu aorty

A. Rehabilitacja i powrót do aktywności

Po rozwarstwieniu aorty, pacjenci często przechodzą intensywną rehabilitację kardiologiczną, która ma na celu poprawę ogólnej wydolności fizycznej oraz wzmacnianie serca i układu krążenia. Stopniowe zwiększanie aktywności fizycznej pod okiem specjalisty jest kluczowe dla powrotu do zdrowia po tej poważnej kondycji.

B. Stała kontrola kardiologiczna

Osoby, które przeżyły rozwarstwienie aorty, muszą regularnie uczęszczać na wizyty kontrolne u kardiologa w celu monitorowania stanu swojego serca i aorty. Regularne badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny, mogą być konieczne w celu monitorowania narastających zmian w naczyniach krwionośnych.

C. Wsparcie psychologiczne i grupy wsparcia

Rozwarstwienie aorty może być traumatycznym przeżyciem zarówno fizycznie, jak i emocjonalnie. Dlatego pacjenci, którzy przeszli tę chorobę, mogą potrzebować wsparcia psychologicznego w procesie adaptacji do zmian w stylu życia oraz wsparcia emocjonalnego. Grupy wsparcia mogą również być wartościowym źródłem wsparcia dla osób, które chcą dzielić się doświadczeniem z innymi, którzy przeszli przez podobne sytuacje.

XIII. Podsumowanie

A. Kluczowe informacje do zapamiętania

• Rozwarstwienie aorty to stan, w którym warstwy ściany aorty oddzielają się od siebie. Może to prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak niedokrwienie narządów czy niewydolność serca.
• Objawy rozwarstwienia aorty mogą obejmować nagły silny ból w klatce piersiowej, ból pleców, trudności z oddychaniem, osłabienie czy zawroty głowy.
• Szybka diagnoza i interwencja chirurgiczna są kluczowe dla poprawy rokowania pacjenta z rozwarstwieniem aorty.

B. Dlaczego szybka diagnoza ratuje życie

• Rozwarstwienie aorty jest stanem zagrażającym życiu, który wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Szybka diagnoza pozwala na podjęcie odpowiednich środków zaradczych, które mogą zapobiec powikłaniom, takim jak pęknięcie aorty czy udar mózgu.
• Wczesna diagnoza również zwiększa szansę na skuteczne leczenie i przywrócenie pacjenta do zdrowia.

C. Kiedy nie ignorować objawów

• Objawy takie jak nagły i intensywny ból w klatce piersiowej, ból pleców czy trudności z oddychaniem nie powinny być ignorowane, zwłaszcza u osób z podwyższonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych.
• Jeśli doświadczasz takich objawów, natychmiast skontaktuj się z numerem alarmowym lub udaj się do najbliższego szpitala. Szybka reakcja może uratować życie i zmniejszyć ryzyko poważnych powikłań.

XIV. Najczęstsze pytania (FAQ)

A. Czy rozwarstwienie aorty można wyleczyć całkowicie?

Rozwarstwienie aorty jest stanem poważnym, ale często możliwym do leczenia. W zależności od stopnia zaawansowania oraz obszaru objętego rozwarstwieniem, istnieje możliwość kompletnego wyleczenia poprzez interwencję chirurgiczną. Regularne monitorowanie oraz odpowiednie leczenie mogą przyczynić się do poprawy stanu zdrowia.

B. Jakie badania powinienem zrobić, jeśli jestem w grupie ryzyka?

Osoby w grupie ryzyka, takie jak osoby z nadciśnieniem, chorobami serca, czy palące papierosy, powinny regularnie wykonywać badania kontrolne. Badania, które mogą pomóc w wczesnym wykryciu rozwarstwienia aorty, to np. badanie EKG, echokardiografia, a także badania obrazowe, jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny.

C. Czy można żyć normalnie po operacji aorty?

Wiele osób po udanej operacji aorty może wrócić do normalnego życia. Oczywiście, rehabilitacja jest niezbędna, a pacjent powinien regularnie uczestniczyć w kontroli lekarskich. Współpraca z lekarzem oraz utrzymanie zdrowego stylu życia są kluczowe dla powrotu do normalności po operacji.

D. Czy dziedziczność odgrywa dużą rolę?

Tak, dziedziczność może odgrywać istotną rolę w rozwoju rozwarstwienia aorty. Osoby mające w rodzinie przypadki chorób sercowo-naczyniowych lub zdiagnozowane rozwarstwienie aorty mają zwiększone ryzyko wystąpienia tego schorzenia. Ważne jest, aby informować lekarzy o historii rodziny i regularnie kontrolować się pod kątem ewentualnego ryzyka dziedzicznego.

E. Jakie są pierwsze objawy, które powinny mnie zaniepokoić?

Niektóre z pierwszych objawów, które mogą wskazywać na rozwarstwienie aorty są: nagły i intensywny ból w klatce piersiowej, ból pleców, duszności, osłabienie, zawroty głowy, nudności lub wymioty. Jeśli doświadczysz tych objawów, nie ignoruj ich i natychmiast skonsultuj się z lekarzem lub udaj się do szpitala dla dalszej oceny i diagnostyki.